Houten fietsbanden, wie heeft er niet van gehoord? Omdat de rubberproductie in de Tweede Wereldoorlog stilviel, werden fietsbanden schaars, en hout bleek het meest geschikte vervangingsmiddel.
Tijdens de tentoonstelling: “De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen,” kwam ik oog in oog met een fiets met dergelijke banden te staan. In mijn hoofd schoten klepjes met herinneringen omhoog.
Mijn oma…
vroeg aan mijn moeder of ze haar houten poppenstoeltje mocht ruilen voor eten. Met nog meer ruilgoederen stapte oma op haar fiets met houten banden, en reed vanuit Rotterdam naar Brabant. De tocht leverde een fortuin op: een flinke worst, aardappelen, meel en wat eieren.
Bij de Moerdijkbrug werd ze aangehouden door een Duitser. Als ze het voedsel inleverde, mocht ze verder fietsen, zei hij. Mijn oma’s bloeddruk steeg. Wat dacht die man wel niet? Hij stond brood met beleg te eten en haar kinderen hadden van de honger geen ontlasting. Haar handen jeukten. Ze wierp hem een uitermate onvriendelijke blik toe, schudde dreigend met de worst in haar grote vuist, en ging er vandoor. Een wonder dat ze de tocht heelhuids volbracht heeft. Zelf at ze geen hap gekookte aardappel; maar nam ze genoegen met de schillen die ze in een koekenpan bakte.
Mijn opa…
werd in in november 1944 verrast toen de nazi’s de grootste razzia van de oorlog uitvoerden. Vlak voor de Duitsers het huis van mijn grootouders binnenvielen, wist hij zich te verstoppen.
Mijn moeder…
zag de zoektocht van een afstandje aan, en toen de Duitsers mijn opa niet konden vinden, liep ze in haar onschuld naar de plek waar hij zich verstopt had. Mijn opa had het geluk dat-ie te oud was om als slaaf afgevoerd te worden.
Mijn vader…
(ook een Rotterdammer) had het zwaar tijdens de steenkoude Hongerwinter van ’45. Hij kon niet slapen van de pijn in zijn buik van de honger. ‘Doe maar een knoopje in je mond,’zei mijn oma, ‘dan is het net of je op een zuurtje zuigt.’ Mijn vader heeft de oorlog overleefd door suikerbieten te eten.
Mijn familie heeft geluk gehad. Op een jonger broertje van mijn vader na, heeft iedereen de oorlog overleefd.
Zo heeft iedereen een (overgeleverd) familieverhaal. Wat is het jouwe?
Had graag naar die tentoonstelling gewild, maar helaas, het is er niet van gekomen.
En ja, mijn ouders hebben als jong volwassenen de oorlog meegemaakt, ik ben er mee opgevoed, maar er werd weinig over gesproken.
Als je op de link in mijn blog klikt, kun je wel alle afbeeldingen op de site zien,
voorzien van een klein stukje tekst. Dezelfde tekst als die van de tentoonstelling.
Ik heb nog een klein boekje gekocht. Als ik je er een plezier mee kan doen,
stuur ik het naar je op. Mail me maar even.
Liefs Kakel
Diep Respect voor hoe jij hun belevingen en herinneringen hier hebt vast gelegd. Zo gaat ook de nagedachtenis niet verloren♥
Mijn vaders ouders waren Polen en in de Oorlog is mijn Opa gedeponeerd geworden mijn Oma heeft op Heilig avond een hartstilstand gekregen en mijn vader is toen met 16 j bij de partizanen gegaan hij heeft er weinig over verteld .
Mijn moeder haar vader was Rotterdamer en haar moeder Indonesische, mijn moeder ging vluchten tijdens een bombardement in Indonesië en was als 8 jarig meisje om te overleven dienstmeisje en moest op de grond slapen en voorkomen dat haar jonger zusje aan de Japanners werd verkocht..na een aantal jaren zijn ze door een familievriend gevonden en terug gebracht bij Oma.
Liep het uiteindelijk toch nog goed af, maar ten koste waarvan, vraag je je af.
Ik weet van horen vertellen dat mijn opa en oma – die woonden op het platteland in Drenthe – vaak onderduikers verstopten in hun kelder. Ze kenden niet zoveel voedselschaarste als in de grote steden omdat ze zelf hun voedsel verbouwden. Als je het vergelijkt met de mensen uit de steden, hebben zij het redelijk goed gehad. Maar de indrukwekkende herinneringen aan deze zwarte periode blijft altijd aanwezig bij mijn oudere familieleden.
Als je het hebt meegemaakt, vergeet je het nooit meer.
Moet je voorstellen dat je midden in zo’n situatie zit en je niet weet hoe en wanneer het afloopt.
Mijn ouders zijn van na de oorlog, en mijn opa’s en oma’s heb ik nooit gekend. Meer dan de verhalen van andere in boeken ken ik niet, maar daardoor zijn ze niet minder indrukwekkend! Het is goed dat we daar minstens eens per jaar bij stil staan.
Zo heeft iedereen zijn eigen al dan niet overgeleverde verhalen, die tijdens verjaardagen nog steeds worden verteld.
Ik was wel nieuwsgierig naar die tentoonstelling, zie dat het in Rotterdam is in de Kunsthal maar dat het inmiddels voorbij is. Heel jammer.
De tentoonstelling was echt de moeite waard. Hij werd geopend in januari en duurde tot en met 4 mei.
Dan denk je: oh, ik heb nog zeeen van tijd. En toen moesten we op laatst toch nog hollen om ‘m niet te missen.
Als je op de link van mijn blog klikt, kun je alle voorwerpen op een rijtje zien, inclusief begeleidende tekst.
Het is nog een behoorlijke onderneming van Ad van Liempt geweest om alle voorwerpen uit te zoeken.
Ik ken de verhalen van de mensen waar ik over de vloer kom, veelel ouderen. Mijn eigen ouders waren té jong om veel van de oorlog mee te dragen, gelukkig maar. In dat opzicht bleef mijn familie dus gespaard al zijn er wel een aantal Liedekerkenaren gesneuveld en heeft mijn opa krijgsgevangen gezeten maar hij stierf toen ik vijf was, dus ja veel heb ik van hem niet opgestoken.
Wat de leeftijd van de soldaten betreft… jong, héél jong. Je moet de kerkhoven maar eens afgaan: 19, 20 ,21, 22, een zeldzame keer mensen van in de 30 of 40… dat zegt genoeg.
Met een diepe zucht heb ik de verhalen hierboven gelezen. En denk dat ik de enige ben die erbij was. Ja erbij want ik was net 14 jaar geworden toen die rot oorlog uitbarstte. En eveneens ja er is te veel gebeurd om er blijvend over te vertellen. Dat doe je niet graag want je zou een gans blog kunnen volschrijven.
Dag na dag gebeurden er dingen die somber en triest waren. Als jongste van 7 kinderen bleef ik alleen met mijn ouders achter. Moeder was toen al 59 j en vader 64 Jaar. Alles wat zij aan spaarcenten hadden ging op aan eten en reparaties aan het huis, dat beschoten was bij de binnenkomst van de Duitsers. Alles moest gekocht worden bij smokkelaars die nog vief en kwik genoeg waren om naar de boeren te rijden. Zij hebben mede met die boeren veel geld verdiend.
Een stukje grond dat vader bewerkte, leverde bonen en wat aardappelen op. Dat was dan alle dagen een aardappel en bonen. Dag na dag. Maar dat was nog het minste van alles. De miserie kwam uit de hoek van de Duitsers. Och er over vertellen is zo moeilijk , men weet echt niet waar te beginnen en
dat was zo tot het einde toe.
Een zus was met een Zwitser gehuwd en was juist voor de oorlog naar Zwitserland vertrokken. Daar haar man zich bij het leger moest vervoegen. Een schoonbroer was bij het verzet gegaan. En de anderen waren hier en daar verspreid in Belgie. Daar hadden wij ook geen hulp aan. Die hadden ook hun eigen moeilijkheden. Een broer was krijgsgevangene ; En na terugkomst was hij zo goed als doof door slechte verzorging na griep.
Persoonlijk heb ik wel de bevestiging gekregen dat ieder mens zijn lot op voorhand vaststaat en er niets aan kan veranderen. Ook het gezegde ” zij heeft een engelbewaarder ” is een bewijs dat je uur nog niet gekomen is bij een ongeluk dat voor jou gelukkig afloopt en voor de anderen niet. Zie je ik heb nog niets verteld en mijn bijdrage is al erg groot. Spijtig dat ik niet in details kan treden anders wordt het nog veel en veel groter.
Jij bent een van de laatsten die uit de eerste hand kan vertellen. Noem je bijdrage maar niets, je hebt anders je best gedaan met schrijven.
Zeker wanneer je praten erover moeilijk vindt, is schrijven des te knapper. In details treden, hoeft toch ook niet. Wat je zelf wilt!
Wat een armoe was het overal toch! En als je zelf niet veel te eten had, was je afhankelijk van de gratie ot tarieven van een ander.
Mijn moeder heeft als kind heel lang in bed geplast. Dat schijnt ook met de oorlog
te maken te hebben gehad. Droom jij nog weleens over de verschrikkingen van de oorlog, Tilde?
Liefs Kakel xxx
Owww…deze foto heb ik ook gemaakt. Moet nog steeds het blog overde tentoonstelling plaatsen, maar alle foto’s staan door de vakantie/vrije dagen hier nog netjes en onuitgezocht op m’n computer. Ga vanavond toch maar eens eraan werken.
Ben samen met m’n moeder naar de tentoonstelling geweest. Eigenlijk praat ze nooit over de oorlog, maar zo lopend langs alle voorwerpen kwamen er toch wel wat verhalen los. Was een mooi moment om zo smane deze herinneringen te delen.
Ik heb maar een paar foto’s gemaakt, maar toen ik deze fiets zag staan, wist ik dat ik een verhaal voor mijn blog had.
Als je op de link op dit blog klikt, zie je alle 100 voorwerpen op een rij, plus bijbehorende tekst 😉
Fijn dat je door deze tentoonstelling zo’n bijzondere middag met je moeder had!
ik ken alleen maar verhalen van de na de oorlog, zo ken ik bv de duitse berg, de engelse…
mijn meter had een baby van een canadees enz…
Verhalen van na de oorlog zijn ook goed!
De overlevenden hebben het ook niet gemakkelijk gehad.
op mijn werk hoor ik zoveel oorlogsverhalen,leuk was het niet zo te horen.Vooral de armoede toen en het verbergen van soldaten zijn de hoofdverhalen
maar goed dat deze verhalen bewaard blijven en verder verteld worden want zo iets mag nooit nog gebeuren
Nee, maar aan sommige landen is onze mening niet besteed. Helaas voor de mensen die daar wonen…
We herdenken de oorlog nog veel te weinig vind ik eigenlijk. Misschien zouden we de bevrijding elke dag wel moeten vieren. Vrijheid is een betrekkelijk iets – het lijkt zo normaal maar het is het niet. Mooi dat je er ook aandacht aan besteedt Kakel.
Volgens mij zijn we de vrijheid ook gewoon gaan vinden. Dat kan ook bijna niet anders, als een land al 70 jaar vrede kent.
Terwijl het toch geen vanzelfsprekendheid is. Dat besef je pas goed als je je in de verhalen van mensen afzonderlijk verdiept.
Ik vond het een indrukwekkende expositie.
Mijn verhaal is vooral het verhaal van mijn schoonvader. Nu 91. Hij is vorige week geïnterviewd en zijn verhalen komt in een boekje waarin 70 jaar Operatie Market Garden herdacht wordt.
En mijn vader, geboren in 1943, heeft in de armen van mijn oma, een Duitse tank tegengehouden. Mijn oma stond voor een schuilkelder, vol met mensen, de tank wilde daar dwars overheen rijden. Door haar moed is dat niet gebeurd.
Verder ben ik vanuit mijn werk erg betrokken bij de dodenherdenkingen in de gemeente en ik vind het een voorrecht om dat te mogen doen.
Mooi dat het verhaal van je schoonvader in een boekje komt. Alle verhalen zouden verzameld worden.
Het verhaal van je oma en vader is wel heel bijzonder. Dat de actie van één persoon met een baby,
het verschil maakten voor de hele schuilkelder. Een dapper mens!
indrukwekkende verhalen Kakel. ‘Mijn’ verhalen staan in mijn blog van 18 september 2013. Voor mij is en blijft 18 september bevrijdingsdag,….
Bij ons in de familie is er nooit over geproken, het was duidelijk niet de bedoeling dat we er dingen over vroegen. Het blijft wel iets wat me veel door het hoofd spookt.
Lvoe AS Always
di Mario
Als iets je (groot)ouders raakt, raakt het jou ook.
Het is ook moeilijk als je dingen wilt vergeten, en je wordt er ieder jaar opnieuw weer mee geconfronteerd.
En sommige dingen zijn ook te erg om over te praten…
*slik*….heftig!
Helaas kan ik je niets vertellen. Al sinds de lagere school heb ik een enorme fascinatie voor wo2….heb veel gelezen en zie (nog steeds) veel documentaires op tv. Op bijv. National Geographic worden ze dagelijks uitgezonden)
Bij mij thuis werd er niet over gesproken en vragen werden steevastnafgewimpeld, door opa’s / oma’s en ook mijn ouders die van 36 en 39 zijn …
Toch kan ik me wel verplaatsen in mensen die niet over de oorlog wilden/willen praten.
Dwingen kun je ze niet en vroeger was het niet gebruikelijk naar een therapeut te gaan.
Mensen wilden alles zelf oplossen (door het niet op te lossen…)
Mijn ouders zijn van 1934 en 1937. Mijn moeder weet zich niet veel meer te herinneren,
maar wel dat ze haar eigen vader heeft verraden.
Je hebt vast de film: “The boy in the striped pyjama’s” gezien.
ik heb die film in stukjes gezien….. daar waar het op uit zou draaien voelde ik al snel aan… en tja kinderen he? dus ik moest gewoon regelmatig wegzappen….
Zelfs mijn dochter vond het moeilijk om er naar te kijken.
Kinderen zijn altijd als eerste het slachtoffer…
ja klopt , ook in onze familie zijn er wel verhalen en mijn oudste broer en zus kunnen zich nog wel iets van de oorlog herinneren. Zij mochten soms een paar weken bij boeren op het platteland logeren om wat aan te sterken.
maar ze moesten dan wél eerst met m’n vader daarheen lopen.Soms had hij een kinderwagen bij zich ,vooral om eventueel op de kop getikt eten of hout mee te nemen. Zelf heb ik net géén herinneringen aan de oorlog maar een enkele keer komt er wel eens iets in een logje over mijn ouders in die tijd.
Mijn ouders mochten ook aansterken op het platteland. Mijn oma werd altijd nijdig als dat verhaal weer opgerakeld werd, want de kinderen moesten allemaal schoon en ontluisd zijn, anders mochten ze niet “verplaatst” worden, maar toen mijn moeder en haar zussen weer thuis kwamen, waren ze te vies om aan te pakken.
Dat ze er zelf naar toe moesten lopen, heb ik nog niet eerder gehoord.
Wat een verhalen! Wreed wat er toen al gebeurde maar ik vind het goed dat jij er weet van hebt. Zelf weet ik geen oorlogsverhalen. Mijn ouders waren toen nog kleine kinderen die zich daar niets van herinnerden. Mijn grootouders, die spraken daar nooit over. Blijkbaar wilden zij die vreselijke tijd, door te zwijgen, vergeten. Ik vermoed dat ze heel wat hebben meegemaakt, vooral qua honger want mijn ouders komen uit grote gezinnen waar zij de jongsten waren.
Jeezes! Wad =wat 😀
Mijn ouders waren in de oorlog ook nog klein; van 1934 en 1937. Ik denk dat mijn oma er veel over verteld heeft.
Op haar crematie werd het verhaal van de Duitser en de worst nog aangehaald.
Mensen die er niet over kunnen praten hebben het extra moeilijk volgens mij, want ze worden nooit verlost van de beelden in hun hoofd…
Of als ze het hebben verdrongen… Mijn schoonvader heeft 6 maanden en later nog een 2,5 jaar in Berlijn gewerkt, in schuilkelders gezeten tijdens bombardementen, kwam pas in augustus 1945 terug. Iedereen dacht dat hij dood was. Hij had daar een maatje, blijkbaar, want hij praatte nooit ergens over.
Ergens in de 70er jaren kwam er een man aan de deur, dat was dus zijn ‘maatje’. Hij kon zich de man niet herinneren. “Ik ken u niet” zei hij. Ik zat op het bankje voor het huis en vond het heel genant dat hij die man niet binnen vroeg, maar natuurlijk moet je dat toch respecteren… Hij heeft kennelijk veel ellende gezien en meegemaakt daar…
Misschien wilde je vader de man niet kennen, omdat het teveel overhoop zou halen. Zou dat kunnen?
Ik denk dat er een goede reden was om de man op de stoep te laten staan.
En dan pas terugkeren in augustus. Hij zal zelf ook beseft hebben, dat iedereen dacht dat hij overleden was.
Mijn schoonvader heeft het goed gehad in de oorlog. Hij is ondergedoken – hij was 18 toen de oorlog uitbrak –
en heeft daar mijn schoonmoeder leren kennen. Haar ouders hadden een kruidenierswinkel, dus aan eten geen gebrek.
Zoveel mensen en ze hebben allemaal een eigen verhaal.
De film “Schindler’s list” ken je natuurlijk. Er is een documentaire gemaakt over de mensen die het dankzij hem
overleefd hebben. Waar zij wonen, getrouwd zijn enz. De documentaire wil alleen laten zien, dat een kleine groep
mensen dat de oorlog overleefd heeft, na 50 jaar tijd ruim 4000 familieleden opleverde. Om aan te geven dat elk
leven de moeite is om te redden. Een positieve documentaire over de oorlog. Dat heb je soms nodig…
Liefs Kakel
Wij denken dat hij (mijn schoonvader) het hele gebeuren zoveel mogelijk wilde vergeten en dat hij zich die man echt niet kon herinneren, hoewel die echt allerlei dingen aanhaalde en vertelde wat ze samen meegemaakt hadden.
Die doc zou ik wel eens willen zien, misschien komt hij ooit nog op TV.
Als mensen het willen vergeten, kun je ze dat toch niet kwalijk nemen?
Vorig jaar kwam de doc na de uitzending van de film van Schindlers List.
Ik heb ‘m ook een keer bij National Geographic gezien. Mss kun je er op
Youtube iets over vinden…
Kennelijk is er in jouw familie wel veel gesproken over de oorlog. Bij mijn familie was dat minder. Althans mijn vader en grootouders wilden er niet graag over praten. Mijn moeder haalde wel herinneringen op rond deze datum…
Mooi logje!
Nog even en dan is de generatie die de oorlog heeft meegemaakt uitgestorven.
En elk jaar komen er nieuwe verhalen bij. Als mensen er niet over willen
praten, moeten we dat ook accepteren. Je zal het maar meegemaakt hebben…
Er zijn nog zoveel verhalen nooit verteld. Mijn moeder heeft verschrikkelijke dingen mee gemaakt, maar ze heeft er nooit over willen praten. Alleen over de geboorte van een van mijn broers in de hongerwinter. Door gebrek aan voedsel had ze nauwelijks melk en heeft ze hem met lepeltjes suikerwater in leven moeten houden. Ergens ben ik blij dat ik al die verschrikkelijke verhalen nooit heb gehoord, maar aan de andere kant denk ik dan: zij heeft er de rest van haar leven mee gelopen. Hoe verschrikkelijk moet dat zijn geweest?
Dat lijkt me nog het ergst: geen eten hebben voor je kinderen.
En er dan ook nog niet over kunnen praten. Zelfs na 70 jaar zijn nog
steeds niet alle wonden geheeld…
Ja, dat zijn verhalen hè. De ouders van mijn moeder vluchtte naar Nederland met mijn moeder als piepkleine baby. Samen met nog wat zusjes en broertjes van haar.
Mijn vader vertelde ook over de hongerwinter die hij zich beter kan herinneren dan de oorlog. Zij aten ook suikerbieten, en bloembollen.
Hopelijk hoeven wij, of onze kinderen dit nooit mee te maken.
Grts
…… kakel.. het moet vreselijk zijn geweest voor mensen vooral in de stad, hier in de dorpen viel het wel mee,, maar als ik jouw verhaaltje lees en weet dat het een van zovelen is, vreselijke verhalen, dan verzin je het toch niet op wéér oorlog te gaan maken zeker….
oooh die dreiging maakt mensen al ziek weet je,
dikke knuffels uit Brabant…
xxx
Ik heb bewondering voor de mensen die in het verzet gezeten hebben!
Op de tentoonstelling hingen uitvergrote foto’s van soldaten. Wat opviel
was dat het allemaal jonge knullen waren. Hooguit een jaar of twintig.
Daar heb ik nog nooit eerder oog voor gehad
Het is goed dat de verhalen vertelt blijven worden, vreselijke oorlogen…
Veel heb ik er niet over te vertellen. Ik weet dat mijn oma Rotterdamse is en op tijd vertrokken zijn naar Nijmegen. Op de laatste dagen van de oorlog werd ook Nijmegen met flinke bommen verrast.
De oma van Wilco heeft veel te vertellen erover. Zo ook dat zij moest koken voor de Duitsers. Ook zij en haar familie komt uit Rotterdam. Zover ik kan weten heeft iedereen het overleefd.
Voor mij is het natuurlijk heel moeilijk voor te stellen. Door de verhalen kan je er een beetje een beeld van scheppen, met soms dat de koude rillingen over de rug lopen. Helaas gebeuren er nu de dag nog zoveel vreselijke dingen ook al is dit voor mij ook niet voor te stellen hoe erg allemaal.
Fijne week!
Lieve groetjes Debby
Je raakt een beetje afgestompt door de beelden op de tv. Maar als je de persoonlijke verhalen
van mensen leert kennen, gaan ze voor je leven, en kun je je er niet meer voor afsluiten.
Ik heb nooit geweten dat Nijmegen in de oorlog ook is getroffen door bommen.
Ja de Engelse hadden een vergissing gemaakt en het was de bedoeling dat Duitsland geraakt zou worden.
Op de boot naar Engeland toe kwam ik een Engelse veteraan tegen die zelfs zijn excuus nog aan mijn gaf.
Het bombardement van Rotterdam was eigenlijk ook een vergissing…
Al dat leed had voorkomen kunnen worden, maar ja, zo werkt het niet.
Apart van die veteraan. Hij was erbij en heeft alles gezien.
Ook geen pretje.
Bijzondere verhalen uit een ellendige tijd. Ook ik ken zulke verhalen van mijn ouders en grootouders. Ik schreef er al eens over.
Wat een bijzondere verhalen en wat speciaal op een dag als vandaag. Mijn moeder vertelt nog wel eens over dat haar ouderlijke woning is afgebrand tijdens de oorlog. Maar de meeste verhalen kwamen van mijn vader die vlak na de Tweede Wereldoorlog zelf als soldaat naar Nederlands-Indië werd gestuurd om daar orde en vrede te gaan brengen. De waarheid bleek heel anders want het werd uiteindelijk een ordinaire oorlog die nooit gevoerd had mogen worden. Dingen die daar zijn gebeurd zijn nooit meer uit zijn hoofd verdwenen en tot vlak voor zijn overlijden hoorden wij de meest vreselijke verhalen.
Een broer van mijn vader heeft ook in Nederlands-Indie gevochten. Ze dachten er goed te doen,
maar het werd voor alle betrokkenen een hel. Mijn oom heeft er nooit over kunnen praten.
De zwaarste gevechten zijn de beelden in je eigen hoofd…
Echt veel bijzonders is mij nooit verteld over de oorlog. Mijn vader kon via zijn werk nog wel eens aan voedsel komen. Of hij zich ook heeft verstopt bij razzia’s weet ik niet en geloof ik ook niet.
Voor mezelf is er wel iets leuks dat mij verteld werd. Ik ben precies een maand voor de bevrijding geboren. Brandstof was er niet. Te koud voor een baby. En daarom ben ik letterlijk in de watten gelegd.
Wel heel bijzonder, Hanny, om in de watten gelegd te worden.
Er zijn maar weinig mensen die dat kunnen zeggen!
Nee, geen verhalen alhier. De familie is gespaard gebleven. En er werd verder niet over gepraat.
Wat een bijzonder verhaal Mirjam. Wij kunnen ons daar nu eigenlijk niets meer bij voorstellen. Bij ons bij de dodenherdenking is ieder jaar of een getuige die zelf nog de oorlog heeft meegemaakt of familie er van die een verhaal vertelt. Ik vind het altijd heel indrukwekkend, ook al zou ik niet meer voor de krant hoeven zou ik er (waarschijnlijk) toch weer naar toe gaan op 4 mei. Mijn ouders waren allebei werkzaam op een boerderij maar mijn moeder heeft ook verhalen er over. Een verhaal weet ik nog van een katholieke boer (dat was in die tijd nog een verschil tussen godsdiensten) die wel wat te eten aan mensen gaf en boeren van hetzelfde geloof niet. Mijn moeder had een kast vol met uitzet die helemaal leeg was aan het einde van de oorlog omdat mijn oma alles had moeten ruilen voor het grote gezin met 9 kinderen. Veel boeren zijn stinkend rijk geworden van de oorlog, triest genoeg.
Mijn vader komt uit een gezin van 8 kinderen. Mijn oma is in de oorlog lid geworden van een kerk,
omdat ze dan een doos met voedsel zou krijgen. Toen ze eenmaal lid was, kreeg ze niets meer, dat
vond ze een beetje jammer.
Je komt overal inhalige mensen tegen, ook onder boeren.
Gisteren las ik in de krant dat er na de oorlog mensen waren die alles overleefd hadden, en die
overal met lege handen stonden. Hun ID waren ze kwijt, hun huis was leeggehaald en andere mensen
waren er in gaan wonen, en ze hadden geen familie om op terug te vallen. Alle verhalen zijn
nog lang niet verteld. Zelfs niet na 70 jaar…
We moeten die overgeleverde verhalen goed bewaren inderdaad. Mijn opa verstopte zich ook steeds tijdens razzia’s. Boven het toegangspoortje naar de voordeur. Hij heeft daar zijn angst voor spinnen aan overgehouden. Een keer werd het erg penibel maar een buurmeisje heeft de Duitsers aan de praat gehouden zodat opa zich op tijd kon verstoppen. Oma had een keer in haar eentje een boom gehakt. Ze vervoerde de delen in een kinderwagen maar ze werd gesnapt en moest alles afstaan. En zo zijn er nog meer verhalen.. Ook van mijn ouders die nog kleine kinderen waren toen.
Die indrukwekkende tentoonstelling heb ik ook bezocht.
Een volwassen man die een angst voor spinnen aan een razzia overhoudt: dat zegt genoeg!
Mijn opa en oma woonden dicht bij het Kralingse Bos en soms lag er ’s nachts weleens een boom op de gang.
Was heel de familie in de weer om de boom in onderdelen “weg te werken.”
Bijzonder dat het buurmeisje je opa gered heeft. Weet ze dat zelf ook?