Categorie archieven: Een oud verhaal, nieuw verteld

Automatiek

Geplaatst op door
114

In het begin van mijn persoonlijke jaartelling maakte mijn moeder in de avonduren wel eens kantoren schoon. Het was aanpoten maar er werd veel gelachen want meestal deed ze het samen met haar vriendin.
Ik weet dat want ik mocht soms mee. Waarschijnlijk omdat mijn vader thuis ook eens de pyjamabroek aan wilde hebben.

Zo kwam het dat ik ooit een brief schreef aan iemand die overdag aan een groot, donkerkleurig bureau werkte. De stoel achter het bureau was een maatje te groot maar er kwamen heerlijke zuchten uit. Wanneer ik m’n voeten met moeite afzette op de grond, veerde de zitting omhoog, gevolgd door een zucht.
Wip, zucht, wip, zucht.
Ik plofte tot me iets opviel: het bureau was vergeven van de as. Ik volgde het spoor en vond een asbak waar stompen sigaar in lagen. Er zaten geen bandjes meer om, dat was jammer.

Ongehinderd door gene trok ik de bovenste lade open en vond een notitieblok. Er lagen plenty pennen op het bureau en na rijp beraad koos ik een chique vulpen.
In schoolschrift – met ongetwijfeld de nodige spelfouten – schreef ik op het bovenste vel een verzoek aan de eigenaar van het bureau. Dat moest een man zijn want van sigaren rokende vrouwen had ik nog nimmer gehoord.
“Beste meneer,
Wilt u niet meer zo knoeien met het as op uw bureau…”
Na de “u” viel een klodder inkt op het papier. Ik zocht vruchteloos naar een vloeiblad. Bij gebrek daaraan depte ik de klodder met mijn handpalm droog, waardoor de rest van het papier vlekkerig werd. Ik blies, en wachtte tot het droog was, waarna ik de tekst vervolgde: “…want mijn moeder moet het steeds schoonmaken.”
Voldaan legde ik het blocnote terug in de la waar de eigenaar het de volgende ochtend zou vinden.

Mijn moeder kreeg vurige vlekken in haar nek toen ze later met het schrijfsel geconfronteerd werd.
Pas jaren later durfde ze erom te lachen.

Was het poetswerk gedaan, dan werd het feest.
Om thuis te komen moesten we langs een automatiek fietsen. Tenzij we Rotterdam een slag in de rondte wilden rijden maar dat wilden we niet.
Kwijlend stopte mijn tante bij de patatzaak. Ze stelde weinig eisen: als het maar vet en veel was.
Namen we een kroket (toen nog als “croquet” geschreven), een frikadel (mag tegenwoordig ook als “frikandel”) en met of zonder broodje?
Eenmaal onze keus gemaakt, gooiden we geld in de automaat en graaiden het eten uit de muur.

Stapten we weer op de fiets, dan stapte mijn tante steevast weer af. ‘Kijk dan, Miek! Mijn voeten gaan uit zichzelf weer terug naar de automatiek!’
‘Gré, we kunnen ook een ijsje kopen bij Cries!’

Pas later vroeg ik me af hoeveel er van het pas verdiende salaris overbleef…

Matador

Geplaatst op door
91

Havo-4 en 5 deed ik op CSG Henegouwerplein in Rotterdam. Op mijn spijkerbroek schreef ik met balpen “David Bowie.” Op mijn jas hingen buttons met teksten als: “Laat de rijken de crisis betalen” en “no Grease please.” Over mijn jas droeg ik een Arafatsjaal.

Het was 1980. Het jaar waarin ik slaagde voor mijn examen.
Niemand was zo goed in spijbelen als m’n vriendin Hanneke. In de kroeg ging ze steevast met klasgenoten zitten klaverjassen.
Mijn specialiteit was slap ouwehoeren en vliegtuigjes vouwen van servetten. Ik bestelde koffie, at de door mijn vader gesmeerde boterhammen en rookte sjekkies.

Achteroverleunen was er niet bij. Op de momenten dat je hem het minst verwachtte, verscheen de conciërge –  meneer Tak – in de deuropening.
Dan waren er weer leraren bij hem wezen klagen: Ik mis er vijf!’ ‘Ik mis er drie!’
Waarna Tak zijn alpinopet opzette, zijn stofjas verwisselde voor zijn duffel en linea recta naar café Henegouwe liep.
Hoe hij het wist zal altijd een raadsel blijven, maar zodra hij de kroeg binnenstapte, riep-ie: ‘Meekomen! Jij, jij en jij; jullie hebben geschiedenis. Jij hebt Frans, jij ook. En van jou weet ik het niet maar je komt ook maar mee.’
‘Ik heb niets,’ zei ik naar waarheid, ‘ik heb een tussenuur.’

Iedereen was in een oogwenk verdwenen.
Ik bleef achter, gooide wat geld in de jukebox en toetste “Take me to the matador” in.
Het was toen dat Adam – de bartender; een stokoude man van veertig  – een aanval van melancholie kreeg en me vertelde hoeveel geluk hij in zijn leven had gehad.

‘In mijn tijd bestond spijbelen nog niet. Je deed gewoon maar wat.’ Hij trok zijn trui strak over zijn voorspoedig ontwikkelde buik en tapte voor zichzelf een pilsje. ‘Als kind ben ik net op tijd uit een brandend huis gered. Alles stond al in lichterlaaie.’ Hij nam een slok, likte rond zijn lippen en veegde ze droog met de rug van zijn hand. ‘Ik ben bijna verdronken. Het is waar wat mensen zeggen…dat je je leven aan je voorbij ziet trekken…Voor mij liep het goed af. Ze hebben me gereanimeerd. Neem maar van mij aan: ik word 100.’ Hij lachte hard, zei ‘Proost’ en dronk de rest van zijn glas leeg.

De volgende ochtend zat ik weer in de kroeg.
Ik reed altijd met m’n vader mee. Hij werkte op de Mathenesserlaan en zette mij bij school af op een zeer onchristelijk tijdstip.
Ik bestelde koffie.
De jukebox speelde uit zichzelf “Matador.”
‘Waar is Adam?’ vroeg ik aan een mij onbekende vrouw achter de bar. Haar gezicht zag zo wit als Sneeuwwitje. Op haar ogen na, want die waren roodomrand. Ze zuchtte en boog zich over de bar licht naar me toe. ‘Gisteren ging hij thuis de buitenkant van de ramen zemen…tweehoog…Hij viel van de ladder en brak zijn nek. Hij was op slag dood.’

Held!

Geplaatst op door
79

Afgelopen week heb ik bewust gezwegen over de hashtag mie toe.
(Weer) Schrijven over m’n ervaringen voelt niet als een opluchting.
Soms vraag ik me af of ik over sommige dingen ooit heen kom. Elk bericht in de krant, elk item op tv, is er één te veel. 
Andere momenten weet ik dat ik “bof” omdat ik geen terug-blikker maar een vooruit-kijker ben: leve de toekomst.
Onverwacht schoot me een incident met een goede afloop te binnen. Liever was ik van de handtastelijkheid verschoond gebleven maar toch, de afloop was een zoetmaker.

Het gebeurde in de sociëteit/discotheek waar mijn broer dj was. Met een getraind oog keek hij vanaf zijn positie naar het gewoel beneden hem.
Bij binnenkomst werd ik steevast verwelkomd met: “Ha Sus!” (niet te verwarren met “Hazes.”)
Ik hoefde nooit te vragen of hij muziek van m’n favoriete zanger wilde draaien: het noemen van een titel was voldoende.
Meestal hadden m’n vriendin en ik dan de dansvloer voor onszelf want de rest van het publiek vond muziek van David Bowie herrie; wat ik weer als een compliment opvatte.

Die avond stond ik met groepje gezellig te kletsen. De sfeer was goed, de stemming zat erin, tot iemand me in m’n kont kneep. Geen bescheiden kneepje maar een flink stuk bil. Ik draaide me om en zag een knul met een voldane, smerige grijns.
Eerst denken, dan doen. Ik vind dat een geweldige eigenschap maar zelf doe ik daar niet aan. In een impuls gooide ik de inhoud van mijn glas chocomel tegen het hagelwitte overhemd van mijn belager. Aanvankelijk trok hij een gezicht alsof iemand een emmer ijsklontjes in zijn overhemd kiepte, daarna spatte de woede uit zijn ogen. Hij wilde naar me uithalen maar mijn broer was sneller.

Als een duivel-uit-een-doos sprong hij van zijn dj-kruk op de vloer, vandaar boven op de bar, over de bierglazen heen, en tussen mij en de billenknijper in.
Mijn broer gaf hem een uppercut, sleurde hem aan zijn overhemd de disco uit en gooide ‘m persoonlijk op straat.
‘Opgeruimd staat netjes,’ vatte hij het samen.
Met een gezicht van business as usual draaide hij even later een toepasselijk nummer: “Heroes” van David Bowie.
En niet voor één dag, hè? (-:

Leven als godinnen in Vlaanderen

Geplaatst op door
66

Met Roosje-in-de-knop fiets ik de pont op. Aan de overkant wacht oma haar op, krijg ik m’n fietshelm terug en zet ik koers richting de Biesbosch. Eenmaal over de Moerdijkbrug fiets ik binnendoor naar Oudenbosch waar ik tegenover de basiliek mijn lunch gebruik. Via Rucphen rijd ik over de Kalmthoutse heide het Vlaamse land in. De voorjaarszon schijnt uitbundig. Ik fiets over smalle wegen, door boerengehuchten, langs kapelletjes en velden met beginnende maïs. Ik fiets van de kaart, verdwaal heerlijk en verlies zelfs de tijd.
Na Botermelk, Schoten, Wijnegem en Wommelgem beland ik in Ranst.

Daar moet ik dringend op zoek naar een overnachtingsadres. Over een half uur gaat het schemeren; ik heb trek en krijg het koud. Een bord langs de kant van de weg belooft een hotel. Aan een scheve gevel kleven de letters: H…el Rembrandt.

Ik stap naar binnen. Alles ziet er grauw en groezelig uit. De eigenaar zit vadsig op een stoel, krabt afwisselend aan zijn kruis en baard, en heeft een gebit als een afgebrand kerkhof.
Ik twijfel. Heeft deze man van schone lakens gehoord of moet ik mijn bed delen met wantsen en  mijten?
Ja, hij heeft een kamer, zegt hij, maar mijn fiets moet in de hal naast de ingang blijven staan.
Ik ren weer naar buiten.
Wat nu? Onder een brug slapen of stennis schoppen bij Rembrandt en overnachten op een politiebureau?

Aan de overkant gaat een deur open. Een gezette vrouw in een gebloemd jasschort loopt naar me toe. ‘Zoekt u een gerief voor de nacht?’  vraagt ze. ‘Ik heb een kamer. Ik woon alleen en uw fiets kan in de schuur op mijn binnenplaats staan. Alleen moet de schuurdeur openblijven want er nestelen boerenzwaluwen in.’
De vrouw heeft een lief, rond gezicht en ik kan haar wel zoenen.

Met haar Rottweiler raak ik snel bevriend. Ik zet mijn fiets in de schuur en tel zeven zwaluwnesten. Binnen wijst ze me een kamer en waar ik kan douchen. Alles is even proper.
Schoongewassen, zet ze me een Vlaams stoofpotje voor en een kriek. Wat een voorrecht!

Jeanne vertelt. Behalve de hond, heeft ze een varken dat elk voorjaar haar moestuin omspit; kippen en twee Vlaamse reuzen. Haar man Jules is overleden in de oorlog. Hij zat in het verzet en is gefusilleerd nadat hij een voorraaddepot van de Duitsers had opgeblazen. Iemand heeft hem verraden. Haar zoon – hun enig kind – is omgekomen bij een verkeersongeluk.
Ik vind haar een bijzondere vrouw. Ondanks haar gemis bruist ze van levenslust en is ze jong van geest.
We praten tot diep in de nacht. Het is alsof ik een lang verloren familielid heb teruggevonden.

Ik slaap een gat in de ochtend.
Het ontbijt is net zo weelderig als Jeannes boezem en na de koffie nemen we afscheid. We zuchten er beiden van. Het doet een beetje pijn maar we hebben mooie herinneringen gehamsterd.

Aangerand in de tram #wijoverdrijvenniet

Geplaatst op door
128

“27% EU-Europeanen vindt het oké (‘justifiable’) dat vrouwen in sommige situaties seksueel misbruikt worden. Als een vrouw bijvoorbeeld dronken is of zich uitdagend kleedt, als ze niet duidelijk ‘nee’ heeft gezegd en geen verzet geboden heeft, vindt minstens 1 op de 4 Europeanen het begrijpelijk als ze daardoor tot seks gedwongen wordt. ”
Dat meldde Europees Commissaris van Justitie Vera Jourova in een toespraak in Brussel, tijdens de opening van de campagne ‘Vrouwen tegen Seksueel Geweld’.

Ik las het hier en het was alsof ik een klap in m’n bek kreeg.
Sinds voorjaar 1989 is er niets veranderd….

***

Overdag is het Scheepvaartkwartier een statige buurt. Na kantoortijd – en zeker na overwerk – is de elegantie ver te zoeken: sexclubs openen hun deuren en schorriemorrie bevolkt de straten.

Op de hoek wacht ik op lijn vijf.
Altijd hetzelfde liedje. Alsof ik de eerste de beste stoephoer ben, roepen automobilisten door hun open raam: ‘Hoeveel kost pijpen, schatje?’
‘Schoonheid, wat kost het om jou een uur te verwennen?’
Dat ik ieder oogcontact mijd, ontgaat ze.

De tram is leeg op vijf mannen achterin na.
Ik ga in het midden bij de deuren zitten. Alsof ik de stroop en zij de vliegen zijn, komen de ze op me af. Eén gaat naast me zitten, twee voor me en twee achter me op een bank. Ik kan geen kant op en voel me gemangeld. In mijn hoofd gaat het alarm van de eerste maandag van de maand af.

De kerels zijn zonder douchen de deur uitgegaan, hebben tatoeages, dragen korte mutsen en spreken Zweeds. Waarschijnlijk zijn ze afkomstig van het Zeemanshuis.
Ik spreek mezelf moed in: het zijn maar twee haltes. Zo belangstellend mogelijk kijk ik uit het raam.
Ineens voel ik een hand op mijn rechterknie. Terwijl mijn hart tegen mijn huig springt, roep ik tegen de kerel naast me: ‘Blijf met je poten van me af!’ en kijk hem met intense doodsverachting aan.
De Zweden proberen me na te zeggen en er wordt gelachen. Dit belooft een leuke rit te worden en hij is nog maar net begonnen.

De gluiperd naast me grijnst onaangedaan en legt zijn hand een stukje hoger.
Paniek laait op; ik heb het allemaal al eens meegemaakt. Ik moet weg! Ik moet onmiddellijk weg!
Nadenken is uitgeschakeld; ik handel puur uit overlevingsdrang. Ik spring overeind en geef mijn buurman met mijn elleboog een hengst in zijn gezicht. Hij is even overrompeld, waardoor ik vliegensvlug op de bank kan klimmen en over de kerel heen kan springen.

Trillend over heel mijn lijf kijk ik naar de bestuurder.
Hij kijkt terug en negeert me.

Nu wil de zeeman verhaal halen. Terwijl de rest geamuseerd toekijkt, komt hij bij me staan. Hij loopt twee rondjes om me heen, grijpt me onverwacht van achteren beet en maakt wilde rijbewegingen waarbij zijn hand mijn kruis betast.
Tranen van onmacht springen in mijn ogen. Ik ben bang maar voel vooral woede. Tomeloze woede en die geeft me kracht. De tram staat stil voor het stoplicht en ik grijp mijn kans. Ik worstel me los, doe twee stappen vooruit en trap net zolang tegen de tramdeuren tot ze open gaan.

Bij het uitstappen struikel ik over mijn benen. Ik krabbel overeind en kijk achterom: de Zweden twijfelen maar besluiten de achtervolging in te zetten. Ik weet al waar ik naartoe wil en trek een sprint.
Vierhonderd meter verder trek ik de deur van een tijdelijke politiekeet op het Eendrachtsplein open. Rechts staat een prullenbak, ik buig voorover en gooi mijn avondeten er uit.

Met een papieren zakdoek veeg ik m’n mond af.
Blijkbaar gaan hier vaker mensen over hun nek want de agente achter de balie vraagt zonder blikken of blozen: ‘Wilt u een glas water?’
Ik knik.
Het glas drink ik in één keer leeg. Ik haal diep adem en wil iets zeggen maar breng alleen gestamel voort. Ik sla een hand voor m’n gezicht. Het laatste wat ik wil, is huilen.
Uiteindelijk mompel ik: ‘Mannen…ze vielen me lastig.’
‘Wilt u aangifte doen?’ vraagt de vrouw vriendelijk.
Ik schud nee. ‘Wilt u met me meelopen naar het metrostation?’ vraag ik.

Ze houdt de deur voor me open en we lopen naar buiten. Het plein is zo goed als verlaten.
We lopen de trappen af naar beneden en zien dat ook het perron leeg is. De metro komt er al aan.
De agente wacht tot ik ben ingestapt.

De volgende dag op m’n werk vraag ik of ik voortaan na overwerk een taxi naar de metro mag nemen, omdat ik ben “lastig gevallen.”
Voor het antwoord heeft de onderdirecteur geen bedenktijd nodig. ‘Ga lopen,’ zegt hij, ‘het zijn maar twee haltes.’
Ik had elk antwoord verwacht, maar niet dit. Prompt val ik stil en sta daar te staan.
Hij kijkt me geïrriteerd aan. Zijn blik zegt: wat doe je hier nog?
Mijn tong doet het weer. ‘Ik hoop dat uw dochters later een betere werkgever treffen,’ zeg ik en loop weg. Jammer dat de deur een dranger heeft, anders had ik ‘m achter me dicht gesmeten.

Huilend trek ik me terug op het damestoilet.

Deze blog staat ook gepubliceerd op HoeVrouwenDenken.